ویژگیهای نثر داستانی دولت آبادی در کلیدر

ادبیات مدرن معاصر ایران، بازتابی است از فضای اجتماعی و فرهنگی دوران خود و با ارزش ترین دستاورد چنین فضایی، پیدایش رمان است. دولت آبادی با آفرینش رمان بلند و زیبای کلیدر، خود را به عنوان یکی از رمان نویسان مطرح معاصر معرفی کرد. وی یکی از برجسته ترین داستان نویسان معاصر ایران است که از طریق ترکیب امکانات گونه های مختلف زبان معیار، زبان کهن، زبان شعری موجود درمتون منظوم و منثور فارسی ایران در گذشته و حال و تلفیق آن با امکانات گویشی منطقه خراسان، پیکره این نثر پخته را پدید آورده است. پیشینه این گونه نثر، به آثاری چون تاریخ بیهقی، تاریخ بلعمی، قابوسنامه و حتی شاهنامه فردوسی باز می گردد. هم چنین، تأثیر پذیری دولت آبادی از نثر نویسندگان معاصر چون به آذین، گلستان، آل احمد و شاعرانی چون شاملو و فروغ فرخزاد در رمان کلیدر به وضوح قابل مشاهده است. در نثر دولت‏آبادی ردّ پای آثار کلاسیک فارسی با وضوح و صراحت بیش تری هویدا است؛ به عبارت دیگر، دولت آبادی به شیوه‏ای که گویی تعمدی است، سعی می‏کند بهره‏گیری خود از متون کهن را به رخ خواننده بکشد. این مسئله به ویژه هنگامی که وی از موتیف‏های متون کهن در نثر خود استفاده می‏کند، بیش تر مشهود است. به نظر می‏رسد که از میان متون کهن، تاریخ بیهقی بیش از سایر آثار مورد توجه نویسنده ی رمان کلیدر قرار گرفته است. در این میان همواره نباید سهم گویش منطقه سبزوار را نیز نادیده انگاشت که در حقیقت زبان مادری خود دولت آبادی در هنگام کودکی بوده است و بزرگ ترین اسباب ارتباط او با فرهنگ و زبان اصیل فارسی در دوره ی حکومت طاهریان و صفاریان تا سلجوقیان در منطقه ی خراسان. بر این اساس، بررسی زوایای مختلف سبک زبانی کلیدر و مشخص کردن آبشخورهای تشکیل دهنده آن با تکیه و تأکید بر متون کهن فارسی، و میزان تأثیر پذیری او از ادبیات منثور و منظوم کهن، و تعیین و تبیین مهم ترین ویژگی ها و شاخصه های این نثر، محور اصلی این پژوهش است.